notatka caly rozdzial 1 - Historia 8

Kampania wrześniowa 1939
1. Przyczyny wybuchu wojny
 Niemcy domagały się włączenia Gdańska do III Rzeszy oraz utworzenia eksterytorialnej
autostrady przez „korytarz”.
 23 sierpnia 1939 r. podpisano pakt Ribbentrop-Mołotow z tajnym protokołem podziału Polski
między Niemcy a ZSRR.
 Polska nie zgodziła się na niemieckie żądania.
 Polska zawarła sojusze z Wielką Brytanią i Francją, które jednak nie powstrzymały agresji.
2. Wybuch wojny
 1 września 1939 r. pancernik „Schleswig-Holstein” ostrzelał składnicę tranzytową na
Westerplatte.
 Niemieckie wojska przekroczyły granice Polski.
 Niemcy bombardowali miasta, m.in. Wieluń i Tczew.
3. Przebieg walk
a) Bitwy graniczne (1–3 września)
 Wojsko Polskie broniło granic na całej długości.
 Niemcy mieli przewagę techniczną i liczebną.
 Polacy zostali zmuszeni do wycofania się.
b) Walki w odwrocie (4–17 września)
 Obrona głównych linii oporu, opóźnianie niemieckiego marszu.
 Bitwa nad Bzurą (9–22 września) – największa bitwa kampanii, polski kontratak.
 Obrona Warszawy trwała do 28 września.
c) Walki na drugim froncie
 Obrona Helu – wojska polskie broniły półwyspu do 2 października.
 Obrona Lwowa przed atakami niemieckimi i później sowieckimi.
d) Ostatnie bitwy
 Bitwa pod Kockiem (2–6 października) – ostatnia bitwa kampanii, Samodzielna Grupa
Operacyjna „Polesie”.
 Kapitulacja Wojska Polskiego 6 października 1939 r.
4. Ewakuacja polskich władz
 Część rządu udała się do Rumunii.
 Prezydent Ignacy Mościcki opuścił kraj.
 Utworzono rząd polski na uchodźstwie w Londynie.
5. Skutki wojny
Straty ludzkie:
 Około 66 300 żołnierzy polskich zabitych, 133 700 rannych.
 Wśród ludności cywilnej tysiące ofiar
 Polska podzielona między III Rzeszę i ZSRR.
 Rozpoczęła się okupacja i terror wobec ludności polskiej.
 Eliminacja polskiej inteligencji i elit.
 Początek Holokaustu na terenach Polski.
 Wielu ludzi trafiło do obozów pracy przymusowej lub w głąb ZSRR.
Podbój Europy przez Hitlera i Stalina (1939–1941) – notatka
1. Dziwna wojna (wrzesień 1939 – wiosna 1940)
 Po kampanii wrześniowej Polska została zajęta przez Niemcy i ZSRR.

Na zachodzie panował okres spokoju – brak większych działań wojennych, stąd nazwa
"dziwna wojna" (Sitzkrieg).
 Niemcy przygotowywały się do ataku na Francję i kraje Beneluksu.
2. Wojna ZIMOWA - ZSRR z Finlandią (1939–1940)
 ZSRR zaatakował Finlandię 30 listopada 1939 r.
 Finlandia stawiała zacięty opór (wojna zimowa).
 Pokój w marcu 1940 r.: Finlandia straciła część terytorium (m.in. Karelię), zachowała
niepodległość.
3. Ekspansja ZSRR
 Wrzesień 1939 r.: zajęcie wschodnich terenów Polski (protokół paktu Ribbentrop-Mołotow).
 1940 r.: zajęcie krajów bałtyckich – Litwa, Łotwa, Estonia.
 1940 r.: zajęcie Besarabii i północnej Bukowiny od Rumunii.
4. Agresja Hitlera w Europie Zachodniej (1940)
 Kwiecień 1940 r.: zajęcie Danii i Norwegii.
 W Norwegii walczył arbiter szwedzki, a Brygada Strzelców Podhalańskich brała udział w
działaniach pod linią Maginota.
 Maj–czerwiec 1940 r.: atak na Belgię, Holandię, Luksemburg.
 Ewakuacja wojsk alianckich z Dunkierki (Dunkierka, maj–czerwiec 1940).
 Czerwiec 1940 r.: klęska Francji, czarne działa ostrzeliwały Paryż.
 Utworzenie rządu Vichy.
5. Bitwa o Anglię (lipiec–październik 1940)
 Niemcy bombardowali miasta i porty Wielkiej Brytanii.
 Celem było zniszczenie Royal Air Force i przygotowanie inwazji (operacja Sealion).
 RAF odpierał ataki – Niemcy nie przejęli kontroli nad niebem.
 Bitwa zakończyła się sukcesem Anglii.
6. Atak na Bałkany (1940–1941)
 Październik 1940 r.: Włochy atakują Grecję, niepowodzenie.
 Kwiecień 1941 r.: Niemcy atakują Jugosławię i Grecję.
 Szybka kapitulacja państw bałkańskich.
 Zabezpieczenie południowego skrzydła przed atakiem na ZSRR.
Wojna Niemiec z ZSRR (1941)
1. Przyczyny konfliktu
 Ideologia Hitlera: w "Mein Kampf" określił cele polityczne – zdobycie Lebensraumu na
wschodzie, niszczenie komunizmu.
 Polityka Stalina: wcześniejsze ataki na Finlandię, zajęcie krajów bałtyckich i wschodnich
terenów Polski.
 Konflikt interesów: Niemcy chciały surowców naturalnych ZSRR i przestrzeni życiowej.
2. Układ sił
 Niemcy: nowoczesna, dobrze wyszkolona armia, doświadczenie w działaniach Blitzkriegu.
 ZSRR: ogromne zasoby ludzkie, rozległe terytorium, ale słabe dowództwo i reorganizacja
armii po czystkach.
3. Plan Barbarossa
 Rozpoczęcie operacji: 22 czerwca 1941 r.
 Podział wojsk niemieckich na trzy grupy armii:
o Grupa Armii Północ: atak na Leningrad.
o Grupa Armii Środek: marsz na Moskwę.
o Grupa Armii Południe: atak na Ukrainę.
4. Przebieg wojny – pierwsze sukcesy
 Niemcy zajęli ogromne obszary ZSRR w krótkim czasie.
 Zniszczenie dużych części Armii Czerwonej w otwartych bitwach.
 Szybkie zdobycie terenów Białorusi i Ukrainy.
5. Bitwa o Moskwę (wrzesień–grudzień 1941)
 Niemiecka ofensywa zmierzała na Moskwę.
 Zima 1941/42: kontratak Armii Czerwonej zatrzymał Niemców.
 Bitwa zakończyła się porażką Niemiec, utratą inicjatywy strategicznej.
6. Wojna Ojczyźniana (1941)
 Stalin ogłasza wojnę ojczyźnianą przeciw Niemcom.
 Armia Czerwona traci około 2,5 miliona żołnierzy.
 Rosjanie utrzymują linię frontu.
 Armia Niemiecka traci wyspę Włóżkę.
 31 lipca 1941 r.: ZSRR podpisuje umowę o współpracy wojennej z Wielką Brytanią.
1. Polityka okupacyjna III Rzeszy
Cele polityki III Rzeszy:
 Zdobycie przestrzeni życiowej (Lebensraum) na wschodzie.
 Zniszczenie elit i inteligencji w okupowanych krajach.
 Wykorzystanie gospodarcze i surowcowe zajętych terenów.
 Narzucenie niemieckiej ideologii i kultury.
 Ideologia NSDAP i założenia "Mein Kampf".
Metody okupacji:
 Terror wobec ludności cywilnej.
 Masowe aresztowania i egzekucje.
 Przymusowa praca i obozy pracy.
 Nawoływanie do kolaboracji i tworzenie administracji zależnej od Niemiec.
 Propaganda, np. gazeta "Volks-Zeit".
Podział terytorium:
 Reich (bezpośrednio włączone terytoria Niemiec).
 Volksdeutschland (tereny z ludnością niemiecką w okupowanych krajach).
Podział ludności:
 Aryjczycy – pełne prawa i przywileje.
 Niearyjczycy – dyskryminacja, represje, przymus.
 Kolaboracja niektórych grup z okupantem.
 Żydzi i inne prześladowane grupy poddawane eksterminacji (koncentracja w gettach i
obozach).
 Konflikt w Enmasse – masowe wysiedlenia, egzekucje i eksterminacja.
Polska i ziemie wschodnie:
 Podział kraju między Generalne Gubernatorstwo a bezpośrednio włączone tereny do Rzeszy.
 Masowe egzekucje, wysiedlenia i rabunek mienia.
 Niszczenie polskiej kultury i edukacji.
Europa zachodnia:
 Administracja niemiecka dopasowana do lokalnych warunków.
 Wykorzystywanie gospodarcze (produkcja, surowce, praca przymusowa).
 Represje wobec ludności cywilnej i ruchów oporu.
2. Holocaust
 Systematyczne prześladowanie i eksterminacja Żydów.
 Tworzenie gett i obozów koncentracyjnych.
 Masowe mordy w obozach zagłady, np. Auschwitz, Treblinka, Sobibór.
 Ofiary: miliony Żydów oraz Romowie, Polacy, osoby niepełnosprawne i przeciwnicy polityczni.
Pomoc dla Żydów
1. Formy pomocy
 Ukrywanie Żydów w domach prywatnych i klasztorach.
 Przekazywanie fałszywych dokumentów i przepustek.
 Organizowanie przerzutów z gett do bezpiecznych miejsc.
 Pomoc w zdobywaniu żywności i leków.
 Organizowanie ruchu oporu i działalności konspiracyjnej.
2. Najbardziej znane inicjatywy
 Rada Pomocy Żydom (Żegota) w Polsce – wsparcie finansowe, ukrywanie dzieci i
dorosłych.
 Pomoc prowadzona przez Kościół katolicki i niektóre organizacje religijne.
 Lokalne inicjatywy w różnych krajach Europy, np. w Holandii, Francji.
3. Osoby zasłużone
 Irena Sendlerowa – uratowała około 2,5 tysiąca żydowskich dzieci w Warszawie.
 Jan Karski – kurier i emisariusz, informował aliantów o sytuacji Żydów.
 Rodziny i anonimowi ludzie, którzy ryzykowali życiem, ukrywając Żydów.
4. Ryzyko i konsekwencje
 Osoby pomagające Żydom narażone były na śmierć lub deportację.
 Pomoc często wymagała dużego poświęcenia i dyskrecji.
 Mimo niebezpieczeństw tysiące ludzi zdecydowało się pomagać, ratując życie wielu Żydom.
Wojna poza Europą (1940–1945)
1. Plany wojenne państw Osi
 Niemcy, Włochy i Japonia tworzą państwa Osi.
 Cele: zdobycie surowców, dominacja terytorialna i strategiczna.
2. Wojna w Afryce
 1940–1943: walki w Afryce Północnej.
 Niemiecki Korpus Afrykański pod dowództwem Erwina Rommla.
 Atak Rommla na Brytyjczyków w Libii i Egipcie.
 Lądowanie wojsk amerykańskich i brytyjskich w Afryce Północnej (Operacja Torch, 1942).
 Bitwy w Tunezji, Libii i Egipcie.
 Kapitulacja wojsk niemiecko-włoskich w Afryce (maj 1943).
3. Bitwa o Atlantyk
 Niemcy prowadzą wojny podwodne z konwojami aliantów.
 Stosowanie U-Bootów do zatapiania statków zaopatrzenia.
 Klęska Niemiec w bitwie o Atlantyk (1943–1945) – przełamanie blokady morskiej.
4. Bliski Wschód
 Znaczenie strategiczne ropy naftowej i dróg transportowych.
 Walki w Syrii i Libanie przeciwko wojskom Vichy.
 Brytyjskie interwencje militarne dla zabezpieczenia regionu.
5. Koniec wojny poza Europą
 Klęska państw Osi w Afryce i na Bliskim Wschodzie.
 Przejęcie kontroli przez aliantów nad kluczowymi szlakami i surowcami.
 Przygotowanie do ofensywy w Europie i Azji.
Droga do zwycięstwa
1. Państwa Osi
 Berlin (Niemcy), Rzym (Włochy), Tokio (Japonia).
 Cele: dominacja w Europie, Afryce i Azji.
2. Teatr działań wojennych
 Europa Zachodnia i Wschodnia.
 Afryka Północna.
 Pacyfik i Daleki Wschód.
3. Sycylia i Włochy
 1943: lądowanie aliantów na Sycylii.
 Następnie inwazja na Włochy kontynentalne.
 Upadek Mussoliniego i kapitulacja Włoch.
4. Konferencje Aliantów
 Planowanie dalszych działań przeciwko państwom Osi.
 Ustalenie otwarcia drugiego frontu w Europie.
 Koordynacja działań w Pacyfiku i Afryce.
5. Drugi front w Europie
 Lądowanie w Normandii (D-Day, czerwiec 1944).
 Wyzwolenie Francji, Belgii i Holandii.
 Postępy wojsk aliantów w kierunku Niemiec.
6. Zdobycie Berlina
 Kwiecień–maj 1945: szturm Armii Czerwonej na Berlin.
 Kapitulacja Niemiec 8 maja 1945 r.
7. Atak na Pearl Harbor
 7 grudnia 1941 r.: japoński atak na bazę amerykańską.
 USA wchodzi do wojny po stronie aliantów.
 Rozszerzenie działań wojennych na Pacyfik.
8. Koniec wojny
 Maj 1945: koniec wojny w Europie.
 Sierpień 1945: zrzucenie bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki, kapitulacja Japonii.
 Koniec II wojny światowej na świecie.