Interocepcja
Nowe korelacje zawiłych zależności pomiędzy receptorami
powięziowymi, emocjami i samo poznaniem
2.3
Robert Schleip, Heike Jäger
Wprowadzenie
Zmysł propriocepcji jest stosunkowo dobrze znany terapeutom pracującym z
powięzią, jednak włączenie interocepcji do powięziowych terapii może być dla wielu
„nowym” konceptem. Nie jest on jednak tak „nowy”: w XIX wieku fenomen ten
zwany był coenesthesią: neurologiczny model, głownie nieświadomego poczucia
normalnej funkcji ciała i narządów. Wczesny niemiecki fizjolog nazwał to
Gemeingefuehl lub „wspólnym doznaniem”
Odczucia interoceptywne
i odróżnił od pięciu zmysłów opisanych
przez Sherrington’a w jego wczesnych
Ciepło, chłód
publikacjach. Niedawno jednak, koncept
Czynności mięśniowe
ten odżył i został określony terminem
Ból, łaskotki, swędzenie
interocepcja. Nowe spojrzenie na
Głód, pragnienie
anatomiczne, fizjologiczne i neurologiczne
Potrzeba powietrza
szczegóły tego systemu czucia
Podniecenie
Smak wina (u testerów)
doprowadziły do zwrócenia uwagi świata
Bicie serca
nauki i eksplozji poszukiwań naukowych.
Aktywność naczyniowo ruchowa
W wyniku czego takie zaburzenia jak lęk,
Napełnienie pęcherza
depresja czy zespól jelita nadwrażliwego
Wzdęcie żołądka, odbytu czy
zostały opisane jako zaburzenia
przełyku
interocepcji. Najbardziej znaczące jest to,
zmysłowy dotyk
że zaproponowano tezę sugerującą, że
ścieżki nerwowe związane z interocepcją
Doprowadzające ścieżki związane z odczuwaniem
tych sensacji podążają za blaszką I szlakiem
potencjalnie maja korelacje ze
rdzeniowo węgorzowo korowym
świadomością (Craig 2009). Sensoryczne
(Spinothalamocortical) w kierunku kory wyspowej.
receptory interocepcji to głownie
Tabela 2.3.1
zlokalizowane w tkankach powięzi wolne
zakończenia nerwowe. Ważnym jest rozróżnienie propriocepcji i interocepcji.
Organizacja tych systemów w mózgu jest całkowicie odmienna i całkowicie różne są
związane z nimi afferentne ścieżki.
Co to jest interocepcja?
Poprzednie koncepty interocepcji opierały się głownie na odczuciach
trzewnych. Obecnie termin ten określa poczucie fizjologicznej kondycji ciała i
zawiera szerszą gamę fizjologicznych sensacji, takich jak wysiłek mięśniowy,
łaskotanie, czy odczucia naczynioruchowe (Tabela 2.3.1).
Sensacje te wyzwalane są poprzez stymulacje niemielinowanych czuciowych
zakończeń nerwowych (wolnych zakończeń nerwowych), które rzutują impulsy raczej
do kory wyspy (insula), a nie zwykle uważanej za cel proprioceptywnych sensacji
głównej kory somato – sensorycznej (Berlucchi & Aglioti 2010). Odczucia tych
sensacji maja nie tylko sensoryczny, ale również afektywny, motywujący aspekt i
zawsze dotyczą homeostatycznych potrzeb ciała. Powiązane są z motywacją
zachowań kluczowych dla podtrzymania fizjologicznej integralności ciała.
Delikatny dotyk
Niedawnym i zaskakującym dodatkiem do prezentowanej listy odczuć
interoceptywnych jest odczuwanie delikatnego dotyku. Odkrycie to zostało
zapoczątkowane badaniem unikalnego pacjenta. Pozbawiony on był melinowanych
dośrodkowych neuronów, a powolny dotyk skóry delikatnym pędzlem powodował
jedynie słabe i niewyraźne odczucia przyjemnego dotyku (i ogólnego dobrego
samopoczucia). Pacjent nie był jednak w stanie rozpoznać kierunku głaskania.
Funkcjonalne magnetyczne obrazowanie pokazało, że temu słabemu odczuciu
towarzyszy wyraźna aktywacja kory wyspy, przy czym jednocześnie nie stwierdzono
żadnej aktywacji podstawowej somato sensorycznej kory (Olausson et al. 2010).
Bazując na unerwieniu skory naczelnych i kolejnych badań z innymi pacjentami
zostało stwierdzone, że zaangażowane receptory sensoryczne to nie melinowane typu
C dośrodkowe włókna o niskim mechanicznym progu , i że te zakończenia nerwowe
połączone są szlakami neuralnymi interocepcji. Są to dośrodkowe włókna nerwowe o
niskiej prędkości przewodzenia (0.5 – 1.0 opóźnienia od stymulacji do dotarcia
sygnału do mózgu). Pomimo wielu mikroneurograficznych zapisów, receptory tego
typu nigdy nie zostały odnalezione na dłoni. Zakłada się, że występują jedynie na
owłosionej i nieobecne na gładkiej skórze. Stwierdzono, że ludzka skora zawiera
szczególne receptory dotyku, które mogą być podłożem emocjonalnych,
hormonalnych, (oksytoksyna), i odruchów związanych z kontaktem „skóra do skóry”
pomiędzy osobami (obraz 2.3.1). Od dawna sugerowano ogromne znaczenie tego
systemu dla zdrowia i dobrego samopoczucia (Montague 1971), co najmniej od
początku klasycznych badan Harlow’a (1958) z młodymi małpami rezus, które
wykazują uczucia dla matki zastępczej w odpowiedzi na jej czuły dotyk.
Obraz 2.3.1: Odkrycie interoceptywnych receptorów w
ludzkiej skórze.
Poza proprioceptywnymi zakończeniami nerwowymi, ludzka
skóra zawiera interoceptywne włókna zakończeń nerwowych
typu C. Połączenia tych wolno przewodzących receptorów nie
przebiegają zwykłymi ścieżkami szlaku piramidowego do
proprioceptywnych obszarów mózgu. Raczej rzutują ona na korę wyspową, która jest
głównym regulatorem interocepcji. Zostało to niedawno odkryte, w trakcie eksperymentów
z pacjentami pozbawionymi melinowanych dośrodkowych włókien nerwowych. Zawsze,
gdy ich skora była delikatnie głaskana, pomimo że nie byli w stanie określić kierunku
głaskania, odpowiadali oni ogólną poprawą samopoczucia. Następujące badania z użyciem
obrazowania mózgu pokazały, że dotyk aktywował ich korę wyspową, jednocześnie nie
stwierdzono aktywacji proprioceptywnej części mózgu. Wywnioskowano, że ludzka skóra
zawiera specjalnego rodzaju wolno przewodzące receptory dotyku, które są częścią
neurobiologicznego systemu społecznego dotyku.
©Stockphoto.com/Neustockimages
Nowy rozwój filogeniczny
Powiązane z interocepcja dośrodkowe neurony kończą swój bieg na blaszce I,
najbardziej powierzchownej warstwie rogów tylnych rdzenia kręgowego. Blaszka ta,
mocno rzutuje na kolumnę współczulnych komórek piersiowo – lędźwiowego
odcinka rdzenia kręgowego. Jest to miejsce, gdzie zaczynają się przedzwojowe
komórki autonomicznego układu nerwowego. Stąd rzutują one do głównych,
znajdujących się pniu mózgu, ośrodków odpowiedzialnych za integrację
homeostatyczną. Takich jak na przykład kora wyspy, czy jądra prebrachial (gęsto
połączone z jadrem migdałowatym i podwzgórzem).
Interesującym jest, że właśnie „blaszka I szlaku rdzeniowo – wzgórzowego”
jest stosunkowo nowym nabytkiem ewolucji naczelnych. Rozwinęła się ona z
dośrodkowej części ewolucyjnie starożytnego systemu kontrolującego
homeostatyczną integralność organizmu. U ssaków, aktywność neuronów blaszki I
zintegrowana jest w jadrach okołoramieniowych; tylko stamtąd, poprzez jądro
brzuszne wzgórza, najdalej rzutują one na korę wyspową (Craig 2009). Jednak u
naczelnych występują bezpośrednie połączenia od blaszki I do rejonów wzgórza, skąd
przenoszone są dalej do kory wyspy (obraz 2.3.2). Innymi słowy, naczelne dla
przewodzenia sygnałów interocepcji wykształciły bardziej bezpośrednią ścieżkę
(blaszka I) pomiędzy dośrodkowymi rejonami w rdzeniu kręgowym, a korą wyspy.
Nie stwierdzono porównywalnych różnic pomiędzy ssakami, a naczelnymi w
architekturze nerwów odpowiedzialnych za przetwarzanie sygnałów propriocepcji.
Kora wyspowa zorganizowana jest hierarchicznie: główne wpływające impulsy
związane z odczuciami interocepcji rzutują na tylną korę wyspy. Następnie są one
kolejno opracowane i zintegrowane w modalnościach środkowej i przedniej kory
wyspowej (Devue et al. 2007). I na koniec najwyższy poziom zintegrowania bodźców
wyrażony jest w przedniej części kory wyspy, która ma bliskie połączenia z przednia
częścią kory obręczy mózgu. Razem tworzą sieć odpowiedzialną za emocje, w której
limbiczna część wyspy zaangażowana jest w odbiór bodźców i świadome uczucia, a
kora obręczy służy jako element motywacyjny i ruchowy dla zachowawczego
wyrażenia uczuć.
Wyspa
↑
Wzgórze
↑
Jadra
pre brachi
al
↑
↑
Obraz 2.3.2: Nowy skrót
wytworzony przez
naczelne dla przewodzenia
interocepcji.
Wśród ssaków główna
droga przewodzenia
interocepcji zaczyna się od
wolnych zakończeń
nerwowych, które rzutują na
blaszkę I rdzenia
kręgowego. Stad rzutują one
na jadra prebrachial pnia
mózgu, i tylko stąd
przenoszone są dalej
poprzez wzgórze do kory
wyspy. U naczelnych
istnieje dodatkowe
bezpośrednie połączenie z
blaszki I do wzgórza i dalej
do wyspy. Dlatego naczelne
posiadają nowo wytworzony
w procesie ewolucji
nabytek: bardziej
bezpośrednią drogę
pomiędzy rejonami
wstępującymi rdzenia dla
interocepcji, a korą wyspy
(ciemniejsza strzałka).
Obserwując emocjonalne
zachowanie zwierząt nie należących
do grupy naczelnych, nasze tendencje
do antropomorfizacji sugerują nam, że
ich odczucia cielesne są takie same jak
nasze. Jednak ich odmienne ścieżki
interoceptywne wskazują, że jednak
nie. Filogenetycznie nowe ścieżki
przewodzące odczucia interocepcji do
kory wzgórza u naczelnych, u innych
zwierząt są albo bardzo prymitywne,
lub całkowicie nieobecne (Craig
2003).
Przedniej części wyspowo –
obręczowej sieci przypisuje się
Blaszka I
również funkcje samo rozpoznania
rdzenia
(Devue At al. 2007). Craig (2009)
kręgowego
zaprezentował robiące wrażenie
dowody prezentujące że przednia kora
wyspy jest specyficzną dla ludzkiego
mózgu strukturą, niezbędną w
Wolne
integracji wszystkich subiektywnych
zakończenia
odczuć związanych z ciałem,
nerwowe
szczególnie tych związanych z
homeostazą, doświadczeniami
emocjonalnymi i świadomością otoczenia i siebie. Sugeruje on, że kora wyspy mózgu
człowieka , a szczególnie dośrodkowe ścieżki rdzeniowo – wzgórzowe, poprzez
wspomaganie świadomości ciała i siebie, odróżniają nas od innych ssaków. Jest to
zbieżne z hipotezą markerów somatycznych Demasio (1994), który proponuje pogląd,
że ludzie używają nieświadomych odczuć somatycznych, takich jak „głębokie
przeczucie”, w procesach podejmowania decyzji w szczególnie kompleksowych i
sprzecznych wyborach. Podobnie do konceptu Craig’a o unikalności ludzkiej
interocepcji, ten model postrzega korę wyspy i ścieżkę rdzeniowo wzgórzową jako
główne elementy integrujące poczucia ciała i procesy myślowe.
↑
Interocepcja i zaburzenia somato emocjonalne
Ponowne odkrycie ważnej roli interocepcji w samo regulacji organizmu
człowieka – i unikalna architektura nerwów regulujących przetwarzanie tych
wewnętrznych odczuć z ciała ludzkiego – wyzwoliły wiele badań rozpatrujących
korelacje pomiędzy interocepcją a szczególnymi aspektami ludzkiego zdrowia.
Najwyraźniej wiele kompleksowych zaburzeń z elementami somato emocjonalnymi
są połączone z wyraźnymi różnicami w interocepcji. Obecnie jest to nowa i
ekscytująca dziedzina badań medycyny psycho - biologicznej, i wiele badań
opublikowanych do tej pory, wykazuje związek takich patologii z przetwarzaniem
interoceptywnym. Jednak szczegółowa dynamika systemu tych zależności (włączając
w to rozróżnienie pomiędzy pierwotną przyczyną, a wtórnym efektem) w dalszym
ciągu wymaga wyjaśnienia w przypadku większości zaburzeń interocepcji. Poniższe
zaburzenia są przykładami takich powiązań systemów. Lęk , jak również depresja są
łączone ze znaczną zmianą w przetwarzaniu interoceptywnym. Jest to wzmocniony,
ale hałaśliwy poziom impulsów wchodzących, których przetworzenie jest
wzmocnione przez powiązany ze sobą system stanów przeświadczeń poprzez
zstępującą modulację w odpowiedzi do złe przewidzianych stanów interocepcji
(Paulus & Stein 2010). Te zaburzenia somatyczno emocjonalne wydaja się nie być
zaburzeniami wstępującej sygnalizacji interoceptywnej, a raczej mogą być rozumiane
jako zmienione stany interoceptywne. W wyniku „hałaśliwego” wzmocnienia
związanych z nimi stanów przeświadczeń dotyczących odczuć interocepcji
Podobnie badania z obrazowaniem mózgu pacjentów cierpiących na syndrom
podrażnionego jelita pokazały zakłóconą modulację odpowiedzi kory wyspy na
bodźce trzewne (takie jak odpowiedź na eksperymentalnie wywołany bolesny skurcz,
a następnie rozluźnienie odbytu). Podejrzewa się, że to ta niewłaściwa regulacja może
dawać nerwową podstawę da zmiany na skutek stresu czy negatywnych emocji
trzewnej interocepcji tych pacjentów (Elsenbruch et al. 2010).
Uzależnienie od narkotyków, jak i inne uzależnienia przedstawia się również
jako zaburzenia interocepcji. Zakłada się, że głównym celem tych zaburzeń jest to, że
osoba uzależniona stara się uzyskać efekt przyjmowania narkotyku na swoim
wewnętrznym odczuciu ciała. Osiągnięcie tego celu kora wyspy wyraża językiem
interocepcji, sposobem w jaki osoba ta się czuje, pamięta, i w jakie decyzje podejmuje
co do owego rytuału. Podobna dynamika kory wyspy związana z interocepcją została
zasugerowana dla innych uzależnień i pragnień, takich jak ekscesywny seks, hazard,
palenie, czy jedzenie (Naqvi & Buchara 2010).
W nadciśnieniu tętniczym, nawet we wczesnych jego stadiach zaobserwowano
wzrost świadomości interocepcji. Dyskutuje się nad wpływem jaki ten wzrost
wywiera w rozwoju tego powszechnego sercowo naczyniowego syndromu (Koreboki
et al. 2010).I na koniec, starzenie jak również syndrom stresu pourazowego są
również powiązane z znacznym spadkiem świadomości interocepcji. Sugerowane
terapie to te które koncentrują się na uważnym śledzeniu delikatnych odczuć z ciała
(van der Kolk 2006).
Powięź jako organ interocepcji
W tkankach mięśniowo szkieletowych tylko mniejsza część czuciowych
wolnych zakończeń nerwowych to melinowane mechanoreceptory kontrolujące
propriocepcję. Są to wrzeciona mięśniowe, receptory Golgiego, ciałka Paccini lub
zakończenia Ruffiniego. Większa cześć – 80% wstępujących nerwów – kończy się
wolnymi zakończeniami (Schleip 2003). Zwane „międzymięśniowymi” receptory
zlokalizowane w tkankach powięzi, takich jak sródmięsna i omięsna, połączone są
albo z niemielinowanymi neuronami wstępującymi (Typ IV i Włókna C) lub
melinowanymi aksonami (Typ II lub Włókna A8). Naprawdę około 90% tych
wolnych zakończeń nerwowych przynależy do pierwszej grupy wolno przewodzących
neuronów włókien C (Mitchell & Schmidt 1997). Badania z użyciem funkcjonalnego
rezonansu magnetycznego przeprowadzone przez Olausson i innych wykazały, że
stymulacja neuronów włókien C powoduje aktywację kory wyspy (co wskazuje
wyraźnie na interoceptywną role tych receptorów), a nie główną somato sensoryczną
korę, która zwykle aktywowana jest przez sygnały propriocepcji.
Niespodziewanym wnioskiem wynikającym z tych faktów jest to, że liczba
interoceptywnych receptorów w tkankach mięśniowych wielokrotnie przewyższa
liczbę receptorów propriocepcji. Wyrażając to w cyfrach można założyć, że na każde
proprioceptywne zakończenie nerwowe przypada ponad siedem zakończeń które
można zakwalifikować jako receptory interoceptywne. I gdy cześć tych wolnych
zakończeń nerwowych to termoreceptory, chemoreceptory, lub takie które łączą kilka
funkcji, większość z nich spełnia jednak role mechanoreceptorów, czyli reagują na
napięcia mechaniczne, nacisk lub zniekształcające naprężenia. Cześć z tych
receptorów ma wysoki próg reagowania, jednak zostało wykazane że znaczna ich
porcja (około 40%) może być zaklasyfikowana jako receptory o niskim progu.
Odpowiadają one na delikatny dotyk, nawet tak lekki jak „lekkie dotkniecie
pędzelkiem” (Mitchell & Schmidt 1977). Dlatego jest bardzo prawdopodobne, że
również odpowiadają one na manipulacje tkanek mięśniowo powięziowych
wykonywanych przez terapeutę.
Terapie manualne i interocepcja
Pracując na tkankach mięsni terapeuta mięśniowo powięziowy zwykle skupia
się na bezpośrednim biomechanicznym efekcie nie unerwionych tkanek, lub na
stymulacji specyficznych zakończeń proprioceptywnych, takich jak wrzeciona
mięśniowe, receptory Golgiego, itp. Jednak powyższe rozważania sugerują, że byłoby
wskazane, aby terapeuci manualni oddziaływali, w większym, niż nauczonym i
zwykle praktykowanym stopniu, również na receptory interocepcji wykorzystując ich
dośrodkowy efekt.
Cześć interoceptywnych zakończeń nerwowych w tkankach mięśniowych
została sklasyfikowana jako ergoreceptory, czyli te które informują wyspę mózgu o
natężeniu obciążenia w lokalnych porcjach mięśnia. Wykazano, że ich mechaniczna
stymulacja powoduje zmiany w przepustowości układu współczulnego, co z kolei
podnosi lokalny przepływ krwi. Stymulacja innych interoceptywnych zakończeń
nerwowych powoduje poprzez augmentacje wydzielania plazmy (wytłaczanie plazmy
z małych naczyń krwionośnych do miedzymiąższowej macierzy) wzmożone
nawodnienie matrycy (Schleip 2003).
Dlatego mogłoby być bardzo korzystnym, aby w każdym momencie
wykonywania terapeutycznej interwencji zwracać uwagę na autonomiczne odruchy i odruchy limbiczno emocjonalne (lub wyspowe) klienta. W trakcie, gdy
monitorujemy kierunek dotyku (również jego prędkość i sile) dostosowywać go w
taki sposób, aby osiągnąć znaczne zmiany w miejscowym nawodnieniu tkanki oraz
osiągnąć efekt autonomiczny. Wskazanym byłoby dołączyć doskonalenie percepcji –
poprzez słowną korektę – klienta dotyczącą jego odczuć interocepcji.
W trakcie aplikacji technik manualnych odczucia proprioceptywne mogą być na
pierwszym planie, zaś te delikatniejsze, interoceptywne sensacje mogą być łatwiej
odczuwane w trakcie okresów kilkunastosekundowych przerw pomiędzy
poszczególnymi technikami. Subiektywne odczucia ciepła, lekkości / ciężkości,
przestrzenności, gęstości / płynności, zawrotów, przepływu, pulsacji, spontanicznych
uczuć, lub ogólnego dobrego samopoczucia są przykładami interoceptywnych odczuć,
które mogą być wywołane poprzez mięśniowo powięziową manipulację.
Z perspektywy terapeuty, drobne zmiany w organizmie klienta – takie jak wzrost
nawodnienia tkanek, zmiana temperatury czy koloru skory, zmiany w oddychaniu,
mikro ruchy kończyn, rozszerzenie źrenic, i uwolnienie powięzi – są cennymi
wskazówkami mówiącymi nam o fizjologicznej odpowiedzi związanej z procesami
interoceptywnym.
Terapeuci, którzy mechanicznie stymulują tkanki trzewi (tacy jak osteopaci trzewni)
również mogą skorzystać na szerszym poznaniu interocepcji i powiązanych z nią
fizjologicznych i psycho emocjonalnych efektów. Niedawne odkrycia dotyczące
bogactwa enterycznego (trzewnego) układu nerwowego pokazały nam, że nasz
„brzuszny mózg” zawiera w sobie ponad 100 milionów neuronów (Gerson 1999).
Większość z nich położona jest: albo w tkankach powięzi pomiędzy wewnętrzną, a
zewnętrzną muskulatura (splot Awerbacha – przywspółczulny splot nerwowy błony
mięśniowej jelita), albo w warstwach gęstej tkanki łącznej (splot Meissnera –
przywspółczulny splot nerwowy błony podśluzowej jelita). Wiele z tych trzewnych
zakończeń nerwowych, poprzez blaszkę I szlaku rdzeniowo – wzgórzowego, jest
bezpośrednio połączona z korą wyspy mózgu, tak jak to przedstawiono powyżej.
Przyjmując, że wiele kompleksowych zaburzeń (takich jak syndrom nadpobudliwego
jelita), jest wiązana z zaburzeniami modulacji odruchów z wyspy mózgu w
odpowiedzi na stymulację z trzewi, można wiec założyć, że powolna i delikatna
aplikacja siły dłoni na tkanki trzewi – ze świadomością i poczuciem bezpieczeństwa
ze strony klienta – może być korzystnym, a nawet idealnym sposobem wzmocnienia
procesów zdrowej interoceptywnej samo regulacji.
Mięśniowo powięziowi terapeuci (jak również ci zajmujący się tkankami trzewi) nie
powinni być zaskoczeni jeśli zetkną się z odpowiedzią psycho-emocjonalną pacjenta
na prowadzoną terapie. Mogą to być zmiany w wewnętrznym odczuwaniu ciała,
świadomości siebie, czy połączone z tym emocje. Może zostać to wywołane
stymulacją interoceptywnych zakończeń nerwowych w skórze, trzewnych tkankach
łącznych oraz mięśniach.
Terapie ruchowe i interocepcja
W sporcie wyczynowym kładzie się nacisk na osiągnięciu założonych celów.
Często osiągniecie ich wiąże się z zagłuszaniem wewnętrznych odczuć - zmęczenia,
niewygody, itp. Dla odmiany praktyki pokrewne terapiom uzupełniającym - takie jak
Yoga, Tai Chi, Chi Gong, Feldenkreis, Pilates, Body Mind Centering czy Continuum
Movement – zwykle skupiają się na precyzyjniejszej percepcji odczuć płynących z
wnętrza ciała. Zależy to jednak od dokładności nauczyciela, czy stylu nauczania
szkoły, często sfera ćwiczeń odczuć wewnętrznych jest całkowicie ukierunkowana
jedynie na doskonalenie propriocepcji. Dla przykładu , osoba trenująca w danym stylu
może nauczyć się wyczuwania drobnych ruchów poszczególnych żeber, czy kontroli
lordozy lędźwiowej w różnorodnych sytuacjach. Jednak mogą oni pozostawać
„interoceptywnym kretynami”, którzy mogą, dla przykładu, nie być w stanie
rozróżnić czy dane odczucia z trzewi to sygnał z pustego żołądka, trema przed
wyjściem na scenę, czy empatyczne przeczucie dotyczące problemów innej osoby
(„ściskanie w dołku”), czy po prostu nieżyt żołądka.
Dla odmiany, niektórzy nauczyciele tych praktyk włączają w nie umiejętne
doskonalenie percepcji studenta na odczucia interoceptywne. Może to być
podkreślanie znaczenia takich odczuć jak łaskotanie pod skórą, poczucie ogólnej lub
miejscowej zmiany ciepła ciała, subiektywne poczucie przestrzeni wewnętrznej,
uczucie „bycia żywym”, wewnętrzna cisza, emocjonalny powrót do źródeł, czy
podobna do medytacji samoświadomość. Dla przykładu, zmiany pozycji ciała
względem grawitacji – takie jak pozycje Yogi „do góry nogami” – mogą z łatwością
wyzwolić nowe i interesujące (mamy nadzieje że bezpieczne) odczucia płynące z
więzadeł trzewi (zawierają one w sobie potencjał do doskonalenia interoceptywnego).
Biorąc pod uwagę wnioski płynące z ostatnich badan, wskazujące na bliskie
powiązanie zaburzeń psycho – emocjonalnych – takich jak syndrom nadwrażliwego
jelita – z zaburzoną interocepcją, jest prawdopodobne, że cześć z tych praktyk
ruchowych może mieć duży potencjał terapeutyczny w tych schorzeniach. Zwykle
terapie te promują „wewnętrzną świadomość”, doskonalenie umiejętności wsłuchania
się w wnętrze, często zawierają naprzemienne okresy skupienia na aktywnym ruchu,
przerywane okresami odpoczynku, gdzie student skupia uwagę na drobnych
interoceptywnych odczuciach z ciała. Nie jest niespodzianką, ze cześć badań już
uwzględnia pozytywny efekt leczniczy „terapii bazujących na skupieniu” w
przypadkach wielu problemów klinicznych (Astin et al. 2003).
Za zgoda autora przetłumaczył Mariusz Kurkowski. info@soma3.com
Literatura:
Astin, J.A., Shapiro, S.L., Eisenberg, D.M., et al., 2003. Mindbody medicine: state of the science, implications for
practice. J. Am. Board Fam. Pract. 16, 131-147.
Berlucchi, G., Aglioti, S.M., 2010. The body in the brain revisited. Exp. Brain Res. 200, 25-35.
Craig, A.D., 2003. lnteroception: the sense of the physiological condition of the body . Curr. Opin. Neurobiol. 13,
500-505.
Craig, A.D., 2009. How do you feel now? The anterior insula and human awareness. Nat. Rev. Neurosci. 10, 5970.
Damasio, A.R., 1994. Descartes' Error: emotion, reason, and the human brain. Grosset/Putnam, New York.
Devue, C., Collette, F., Balteau, E., et al., 2007. Here I am: the cortical correlates of visual self-recognition. Brain
Res. 1143, 169-182.
Elsenbruch, S., Rosenberger, C., Bingel, U., et al., 2010. Patients with irritable bowel syndrome have altered
emotional modulation of neural responses to visceral stimuli.
Gastroenterology 139, 1310-1319.
Gershon, M.D., 1999. The second brain. Harper Perennial, New York
Harlow, H.F., 1958. The nature of love. Am. Psycho!. 13, 673-689.
Koroboki, E., Zakopoulos, N., Manios, E., et al., 2010. Interoceptive awareness
in essential hypertension. Int . J Psychophysiol. 78, 158-162.
Mitchell, J.H., Schmidt, R.F., 1977. Cardiovascular reflex control by afferent fibres from skeletal muscle
receptors. In: Shepherd, J.T., et <11., (Eds.), Handbook of Physiology, Sect. 2, Vol. Ill, Part 2. American
Physiological Society, Bethesda, MA,
pp. 623-658.
Montague, A., 1971. Touch· the human significance of the skin. Harper &
Row, New York.
Naqvi, N.H., Bechara, A., 2010. The insula and drug addiction: an interoceptive view of pleasure, urges, and
decision-making. Brain Struct. Funct. 214, 435-450.
Olausson, H.W ., Cole, J ., Vallbo, A., et al., 2008. Unmyelinated tactile afferents have opposite effects on insular
and somatosensory cortical processing. Neurosci Lett.
436, 128-132.
Olausson, H., Wessberg, J., Morrison, 1., et al., 2010. The neurophysiology of
unmyelinated tactile afferents. Neurosci. Biobehav. Rev. 34, 185-191.
Paulus, M.P., Stein, M.B., 2010. lnteroception in anxiety and depression. Brain Struct. Funct. 214,451-463.
Schleip, R., 2003. Fascial plasticity- a new neurobiological explanation. Part l. J. Bodyw. Mov. Ther. 7, 11-19.
van der Kolk, B.A., 2006. Clinical implications of neuroscience research in PTSD. Ann. N.Y. Acad . Sci. l 071 I
277-293.
Bibliografia:
Craig, A.D., 2002. How do you feel? lnteroception: the sense of the physiological condition of the body. Nat. Rev.
Neurosci. 3, 655-666.
Loken, L.S., Wessberg, J., Morrison, 1., et al., 2009. Coding of pleasant touch by unmyelinated afferents in
humans. Nat. Neurosci. 12, 547-548.
